21 februari 2014

Werkbezoek aan de Eerste Kamer

Samantha Richters
Trainee wetgevingsjurist
Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Staatsrecht is een vak dat natuurlijk niet mag ontbreken in een traineeopleiding voor juristen bij de Rijksoverheid. De trainees brengen tijdens deze module ook een bezoek aan de Eerste Kamer.

Een warm welkom van de voorzitter

Ankie Broekers-Knol, de voorzitter van de Eerste Kamer, verwelkomde ons tijdens het bezoek. Ze ging in op de belangrijkste taken van de Eerste Kamer en de rol die de juristen op het departement daarbij kunnen spelen. Daarna werden we ingewijd in de werkwijze van de Eerste Kamer door enkele stafmedewerkers. Het viel mij op dat het een relatief kleine staf is (ongeveer 50 personen voor 75 senatoren) die het hele apparaat draaiende houdt. Dat vraagt om efficiënte oplossingen die zijn gevonden in de informatievoorziening, een overzichtelijke website en nauwe samenwerking.

Bijwonen plenaire zitting

Uiteraard kan bij een werkbezoek aan de Eerste Kamer het bijwonen van (een gedeelte van) de plenaire zitting niet achterwege blijven. Vanaf de tribune in de schitterende vergaderzaal zijn we getuige geweest van het aannemen van het initiatiefwetsvoorstel ter afschaffing van het verbod op godslastering. Ook verdedigde Minister Schippers de wijziging van de Wet cliëntenrechten zorg.

In gesprek met vijf senatoren

Na de plenaire zitting maakten maar liefst vijf senatoren tijd vrij om onze vragen te beantwoorden: mw. mr. A.C. (Nanneke) Quik-Schuijt (SP), mr. J.M. (Koos) Schouwenaar (VVD) prof. mr. K.G. (Klaas) de Vries (PvdA), prof. dr. W.J. (Willem) Witteveen (PvdA) en mr. G.J. (Fred) de Graaf (VVD). Verschillende onderwerpen kwamen op tafel. Zo ervaren de senatoren het feit dat het kabinet een minderheid heeft in de Eerste Kamer niet als een probleem. Er zijn statistisch gezien nu niet minder wetten aangenomen dan toen er nog wel sprake was van een meerderheid.

Verder, als politiek een grotere rol zou spelen, zou het bestaansrecht van de Eerste Kamer in opspraak komen. De Eerste Kamer is er niet om het proces van de Tweede Kamer over te doen, maar om de kwaliteit, uitvoerbaarheid en rechtvaardigheid van wetgeving te waarborgen. Hierdoor is de wijze van politiek bedrijven daarop gericht. Deeltijdsenatoren hebben dus een andere rol dan de beroepspolitici in de Tweede Kamer, of zoals de senatoren het zouden zeggen: “zij daar aan de overkant”.

De Verenigde vergadering van de Staten-Generaal

Juist tijdens ons bezoek kwam er een Verenigde vergadering van de Staten-Generaal bijeen. Het was erg bijzonder dat wij de kans kregen om dit bij te wonen, omdat die buiten de twee vaste momenten sporadisch bijeenkomt. Tijdens de vergadering werd koningin Maxima benoemd tot regent van het Koninkrijk als Amalia, de Prinses van Oranje, door erfopvolging Koningin wordt en zij nog geen 18 jaar is. Voorzitter Broekers - Knol heeft het voorstel voor het eerst in de geschiedenis direct ondertekend voor het oog van de camera’s. Dit vindt normaal gesproken plaats op een later tijdstip na de vergadering. Ik vond het een bijzondere ervaring die ik als wetgevingsjurist niet had willen missen.